آشنایی با الغدیر(قسمت اول)
توصیف دیباچه الغدیر:
عُنوانُ صَحیفَةِ المُؤمِنِ حُبُّ عَلیِّ بنِ ابی‌طالب علیه‌السلام. سرلوحه پرونده هر مؤمن (در روز قیامت) دوستی و محبت علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام است.
یکی از عواملی که سبب خواندنی شدن هرچه بیش‌تر کتاب الغدیر شده است، ذوق و نبوغی است که علامه امینی در چینش مطالب کتاب در کنار یکدیگر به خرج داده است. بر اساس همین ذوق سرشار، اودیباچه‌ی کتاب خودرا با این روایت زیبا از رسول خدا صلی الله علیه وآله آغاز می‌کند. (۱)
در ادامه علامه با یک سیر منطقی به صورت گام به گام همگام با مخاطب کتاب جلو می‌رود تا او را به مقصودی که مد نظر دارد برساند.
گام اول) علم تاریخ و ضرورت آن
او در گام اول به سراغ اهمیت علم تاریخ می‌رود و نشان می‌دهد که تاریخ، علمی است که تمامی دانشمندان در حوزه‌های علمی مختلف، به فراخور غرضی که دنبال می‌کنند ناگزیر هستند که به سراغ آن بروند. تاریخ، گمشده هردانشمند است، مطلوب هر هنرمند است، سرمایه اهل تتبّع و تحقیق است، مورد علاقه هرمتدیّن است، مقصود هر سیاستمدار است، هدف هرادیب است و در مجموع، تاریخ مورد احتیاج تمام جوامع بشری است. (۲)
علامه در ادامه تصریح می‌کند که ایشان در این قسمت از کلام، در صدد بیان اهمیت تاریخ صحیح هستند. منظورشان از تاریخ صحیح تاریخی است که جز ثبت حقایق و امور واقعی هدفی دیگر را دنبال نکند، بازیچه اغراض گوناگون قرار نگیرد و تحت تأثیر تمایلات و مقاصد مغرضانه و خودخواهانه گروه خاصی نوشته نشود. (۳)
گام دوم) اهمیت واقعه‌ی غدیر خم در تاریخ
در گام بعدی علامه به بیان اهمیت واقعه‌ی غدیر خم در تاریخ می‌پردازد. ایشان تصریح می‌کند که واقعه‌ی غدیر خم از مهمترین قضایا و خطیر‌ترین موضوعات تاریخی در جهان اسلام است زیرا این واقعه زیربنای مذهب میلیون‌ها انسان است که از خاندان رسول خدا صلی الله و علیه و اله و سلم پیروی می‌نمایند. بنابراین شخص مورخ، چه پیرو مکتب اهل بیت باشد و چه مرام دیگری را اتخاذ کرده باشد، نمی‌تواند از کنار این واقعه به راحتی عبور کند و بدان نپردازد. بر همین اساس، علامه نام ۲۴ مورخ که در کتب تاریخی خود به ماجرای غدیر خم اشاره کرده‌اند را ذکر می‌کند. جالب اینجاست که هیچ یک از این مورخین از پیروان مکتب شیعه نیستند. علامه به همین اکتفا نمی‌کند و نام ۲۷ تن ازمحدثین، ۱۴ تن ازمفسرین و 7 تن از متکلمین اهل سنت که در کتبشان به ماجرای غدیر پرداخته‌اند را فهرست می‌کند که این حجم از توجه، حاکی از اهمیت این واقعه در نزد آن دانشمندان می‌باشد. (۴)
گام سوم) شرح ماجرای غدیر
علامه در ۲ مقدمه‌ی گذشته به خوبی اهمیت این واقعه را برای مخاطب کتاب به تصویر کشیده است. حال که مخاطب متوجه اهمیت موضوع شده است باید با اصل ماجرا آشنا شود؛ برای همین ایشان ماجرای غدیر رابا ذکر تفاصیل و جزئیات از منابع اهل سنت به خوبی روایت می‌کند؛ (۵) به طوری که گویا مخاطب کتاب، خود در فضای آن ماجرا قرار گرفته و همه چیز را از نزدیک مشاهده می‌کند.
علامه با طی کردن این سه مرحله، به زیبایی ذهن مخاطب خویش را آماده کرده است و حال می‌تواند وارد بحث اصلی کتاب شود و از حقانیت حدیث غدیر و دلالت آن بر جانشینی امیر مومنان (علیه السلام) دفاع نماید که در یادداشت‌های بعدی به کیفیت دفاع علامه خواهیم پرداخت.
(۱) الغدیر، ج۱، ص ۱۵
(۲) الغدیر (ترجمه، ویرایش جدید)، ج۱، ص: ۶۱
(۳) الغدیر (ترجمه، ویرایش جدید)، ج۱، ص: ۶۱
(۴) الغدیر (ترجمه، ویرایش جدید)، ج۱، ص: ۶۵ الی ۷۳
(۵) الغدیر (ترجمه، ویرایش جدید)، ج۱، ص: ۷۳ الی ۷۹