خوش اخلاقی (قسمت دوم)

در نوشتار قبل از خوش خلقی و فوائد دنیایی آن به اختصار صحبت کردیم و گفتیم حتی اگر به خوش خلقی و کرامت های اخلاقی با دید دنیایی هم نگاه کنیم ارزشمند خواهند بود. به همین جهت حضرت امیر علیه السلام میفرمایند:

﴿و کُنّا لا نَرجُو جَنَّةً ولا نَخشَی ناراً ولا ثَواباً ولا عِقاباً لَکانَ یَنبَغِي لَنا أن نُطالِبَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؛ فإنَّها ممّا تَدُلُّ علی سَبیلِ النَّجاحِ﴾.(1)

اگر امید بهشت و ترس از آتش و انتظار ثواب و عقاب هم نداشتیم، باز شایسته بود به دنبال بزرگواری‌های اخلاقی باشیم؛ زیرا این مکارم از چیزهایی است که راه موفقیت را نشان می‌دهد.

در این جا میخواهیم به ابعاد و فوائد دیگر خوش خلقی بپردازیم.

یکی از کارهای دین باز کردن افق های بزرگ و ارتقاء صفت های خوب انسانی از عالم دنیا به سوی عالم معنویت و خدایی است.

درست است که امام صادق علیه السلام فرمودند: «لا عَيشَ أهْنَأُ مِن حُسنِ الخُلق» ِ(2).

زندگي گواراتر از اخلاق خوش نيست.

اما کلام امیرالمومنین (علیه السلام) این پازل را کامل می‌کند. حضرت می‌فرمایند: «حُسنُ الخُلقِ في ثَلاثٍ: اجْتِنابُ المَحارِمِ، و طَلَبُ الحَلالِ، و التَّوَسُّعُ على العِيالِ».(3)

خوش خويى در سه چيز است: دورى كردن از كارهاى حرام، طلب حلال، و فراهم آوردن آسايش و رفاه براى خانواده.

حضرت در این فرمایش لطیف اصل و ریشه حسن خلق (با انواع و اقسام و مصداق های آن را) در اطاعت از فرمان های خدا و نوعی عبادت میدانند که نتیجه آن نه تنها در این دنیا بلکه در آخرت هم برای ما آشکار می شود. از همین جهت پیامبر خوبی ها حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم ) میفرمایند: «مَن حَسَّنَ خُلقَهُ بَلّغَهُ اللّه ُ درَجَةَ الصّائمِ القائمِ». (4)

آن كه اخلاق خويش را نيكو گرداند، خداوند او را به مقام روزه گيرِ شب زنده دار رساند.

بنابر این مصداق انسان خوش خلق واقعی که حسن خلق در روح او به معنای واقعی کلمه و در همه جهات رسوخ کرده انسان دین باور و خدا باور و بالعکس انسان بد اخلاق و بد خلق حتما باید در دین داری خود شک نماید چرا که پیامبر اکرم(صل الله و علیه و آله) مى فرماید: «إِنَّ الْعَبْدَ لَیَبْلُغُ مِنْ سُوءِ خُلْقِهِ اءَسْفَلَ دَرَکِ جَهَنَّمَ».

همانا بنده به سبب بدخلقى خویش به پائین ترین درجه جهنم مى رسد.

چرا که میوه و ثمر بد خلقی به ظلم به بندگان خدا و آزار و اذیت آن ها توسط سوء خلق خواهد انجامید.

ان شا الله با اصلاح روز به روز اخلاق خود رو به کمالات دنیوی و اخروی حرکت نماییم.

۱. مستدرک الوسائل، ج ۱۱، ص ۱۹۳.

۲. علل الشرائع، ج۲، ص ۲۶۵.

۳. بحار، ج ۷۱، ص ۳۹۴.

۴.عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۷۱.