رعایت عدالت حتی با دشمنان

روز ششم) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ترجمه) اي كساني كه ايمان آورده‏ ايد همواره براي خدا قيام كنيد و از روي عدالت گواهي دهيد، دشمني با جمعيتي شما را به گناه ترك عدالت نكشاند، عدالت كنيد كه به پرهيزكاري نزديكتر است و از خدا بپرهيزيد كه از آنچه انجام مي‏دهيد آگاه است.
رعایت عدالت حتی با دشمنان
رعایت کردن عدالت برای ما انسان‌ها کار سخت و دشواری است. بعضی وقت‌ها ما انسان‌ها در برخورد با عزیزان و دوستانمان هم نمی‌توانیم طرف عدالت را بگیریم و از مسیر عدل و انصاف خارج می‌شویم.
اما می‌بینیم که قرآن در آیه‌ی ۸ سوره‌ی مائده، یک پله فراتر رفته و به به ما مسلمانان می‌گوید که مبادا در برخورد با دشمنانتان هم نباید از مسیر عدالت خارج شوید و ظلم کنید.
مخصوصاً اگر دشمنی ما با طرف مقابل، در راه خدا و به خاطر دین خدا باشد. در این صورت، این خطر ما را تهدید می‌کند که با نیت تقرب به خدا در مواجهه با دشمن، ظالمانه عمل کنیم. برای همین خداوند وقتی به مسلمانان دستور می‌دهد که در راه خدا دست به جهاد بزنند، بلافاصله این هشدار را به مسلمین می‌دهد که مبادا از مسیر عدالت خارج شوند و در مواجهه با دشمنان خدا ظلم و تعدی کنند. (۱)
نمونه‌ی عملی این مرام زیبای قرآنی را حضرت علی (علیه السلام) در جنگ صفین به زیبایی به نمایش گذاشته است به طوری که دل هر شیفته‌ی عدالتی را از هر مسلک و مرامی می‌برد. آن جایی که دشمن پلیدی مثل معاویه، بر سپاه حضرت مسیر دسترسی و استفاده از آب را بست؛ اما وقتی سپاه امیرالمومنین (علیه السلام) دسترسی به آب پیدا کرد اجازه نداد که سپاهیان ایشان، آب را به روی دشمن ببندند و پاسخ ظلم و ستم طرف مقابل را با ظلم دهند. (۲)
آری وقتی خدای متعال همه چیز این آفرینش را برمبنای عدل خلق کرده است (۳) اگر من رابطه‌ام با دیگران، چه دوستانم و چه دشمنانم، را بر اساس بی‌عدالتی قرار دهم، وصله‌ی ناجور خلقت خواهم بود!

(۱) بقره/۱۹۰
(۲) وقعة صفّین: ص۱۶۲
(۳) عوالی اللآلی، ج ۴، ص ۱۰۳