شب قدر چگونه بخواهیم؟

«رُوِیَ أَنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ قَالَ لِمُوسَى ادْعُنِی عَلَى لِسَانٍ لَمْ تَعْصِنِی بِهِ- فَقَالَ یَا رَبِّ أَنَّى لِی بِذَلِکَ فَقَالَ ادْعُنِی عَلَى لِسَانِ غَیْرِکَ.»۱.
خداوند به حضرت موسی (علیه السلام) وحی کرد: مرا با زباني که با آن گناه نکرده ای بخوان. موسی (علیه السلام) گفت: خدايا! از کجا چنين زباني بياورم، جواب آمد: مرا با زبان غير خودت بخوان (يعني از ديگران بخواه تا برايت دعا کنند).
دعا در روایات ما سلاح مؤمن و از قوی ترین راههای ارتباط بین بنده و خدای متعال معرفی شده است.به قول خواجه شیراز که چه خوش سروده است:
هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ
از یمن دعای شب و ورد سحری بود
البته برای استجابت دعا شرایط و مقدماتی مانند زمان دعا، مکان دعا، موانع استجابت دعا و... بیان شده است که ما در این جا در صدد ذکر یکی از آن شرایط مهم هستیم و آن دعای مؤمنین برای یکدیگر است.
علي بن ابراهيم از پدرش نقل مي‌کند:
«رَأَيتُ عَبدَاللّه ِ بنَ جُندَبٍ فِي المَوقِفِ، فَلَم أرَ مَوقِفا كانَ أحسَنَ مِن مَوقِفِهِ؛ ما زالَ مادّا يَدَيهِ إلَى السَّماءِ ودُموعُهُ تَسيلُ عَلى خَدَّيهِ حَتّى تَبلُغَ الأَرضَ، فَلَمّا صَدَرَ النّاسُ
قُلتُ لَهُ: يا أبا مُحَمَّدٍ، ما رَأَيتُ مَوقِفا قَطُّ أحسَنَ مِن مَوقِفِكَ.
قالَ: وَاللّه ِ ما دَعَوتُ إلاّ لاِءِخواني ؛ وذلِكَ أنَّ أبَا الحَسَنِ موسى عليه السلام
أخبَرَني أنَّ مَن دَعا لِأَخيهِ بِظَهرِ الغَيبِ نودِيَ مِنَ العَرشِ:
«ولَكَ مِائَةُ ألفِ ضِعفٍ»،
فَكَرِهتُ أن أدَعَ مِائَةَ ألفٍ مَضمونَةً لِواحِدَةٍ لا أدري تُستَجابُ أم لا.»۲.
عبدالله بن جندب را در عرفات ديدم. پيوسته دست‌هايش به سوي آسمان بلند و اشک‌هايش جاري بود، به او گفتم:
وقوفي بهتر از وقوف تو نديدم، گفت:
به خدا سوگند!
جز براي برادران ديني خود دعا نکردم، زيرا از امام کاظم (علیه السلام) شنيدم که
فرمودند:
هر کس براي برادران ديني خود، در نبودش دعا کند، از عرش به او ندا مي‌شود: صد هزار برابر آن براي تو باد!
پس خوش نداشتم صد هزار دعاي تعهد شده را به خاطر يک دعا از دست بدهم، که نمي‌دانم آن يک دعا به اجابت مي‌رسد يا نه.
نظیر این کلام از امام صادق علیه السلام نیز نقل شده است. حضرت می‌فرمایند:
«إِذَا دَعَا الرَّجُلُ‏ لِأَخِیهِ‏ بِظَهْرِ الْغَیْبِ نُودِیَ مِنَ الْعَرْشِ وَ لَکَ مِائَهُ أَلْفِ ضِعْفِ مِثْلِهِ وَ إِذَا دَعَا لِنَفْسِهِ کَانَتْ لَهُ وَاحِدَهٌ فَمِائَهُ أَلْفٍ مَضْمُونَهٌ خَیْرٌ مِنْ وَاحِدَهٍ لَا یُدْرَى یُسْتَجَابُ لَهُ أَمْ لَا.»۳.
اگر شخصی پشت سر برادر مؤمنش برای او دعا کند، از عرش ندایی می‌آید كه: برای تو صد هزار برابر مثل او است. این در حالی است كه اگر برای خودش دعا می‌كرد، فقط به اندازه همان یک دعایش به او داده می‌شد. حال بنگرید که صد هزار تا که تضمین شده است، بهتراست یا آن یكی كه معلوم نیست مستجاب شود یا نه!
همچنین از رسول خوبی ها نقل شده است: «مَنْ قَالَ: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ مُؤْمِنٍ خَلَقَهُ اللَّهُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَهُ حَسَنَهً وَ مَحَا عَنْهُ سَیِّئَهً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَهً»۴.
اگر کسی برای مؤمنین و مؤمنات طلب مغفرت کند، خداوند به عدد هر مؤمنی که از هنگام خلقت آدم تا قیامت خلق می‌کند، برای او سه چیز در نظر می‌گیرد؛ برایش حسنه می‌نویسد و از گناهانش می‌کاهد و بر مقامش می‌افزاید.
همان طور که ملاحظه شد در روایات ما دعا برای دیگران به موضع اجابت نزدیک تر و مورد خوشنودی خداوند است تا جایی که حتی به ما دستور داده شده برای امام زمان ارواحنا فداه که اول شخص خلقت در زمان ما هستند دعا کنیم که این مسأله اهمیت و جایگاه و تأثیر دعا برای دیگران را میرساند حتی اگر آن شخص در نقطه اول عالم باشد. اما به راستی چرا دعا برای دیگران این قدر اثر دارد؟
این مسأله از ابعاد گوناگون قابل بررسی است اما یکی از دلائل مهم این موضوع، یعنی اجابت سریع دعا برای دیگران در روایت اولی که نقل کردیم آورده شده است. چرا که حاجت من به وسیله زبانی از خداوند خواسته میشود که من تا به حال با آن گناه نکرده ام‌ به خاطر همین اثرات طبیعی و تکوینی چنین دعایی سریع تر خواهد بود.

۱. وسائل الشيعه: ج۷، ص۱۰۹.
۲. كافي، ج ۲، ص ۵۰۸ .
۳. من لا يحضره الفقيه؛ ج‏۲ ؛ ۲۱۲.
۴. بحار الانوار، ج90، ص391.